Αν θες να εξελιχθείς ως άνθρωπος, θα πρέπει να αρχίσεις να συνηθίζεις στα ασυνήθιστα. Ο ειδικός στην περιπέτεια, Matt Prior εξηγεί πως μπορείς να το κάνεις αυτό.
“Με λένε Matt Prior, είμαι λάτρης της περιπέτειας, πιλότος και φωτογράφος. Υπηρέτησα για 6 χρόνια πετώντας μαχητικά τζετ για τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία (Royal Air Force) και έχω ηγηθεί πολλών αποστολών σε όλων τον κόσμο με τον βρετανικό στρατό.”
“Είμαι επίσης εξειδικευμένος “Wilderness First Responder” και πιλότος Paramotor, έχω επισκεφτεί πάνω από 100 χώρες και έχω ανεβεί στις πιο διάσημες κορυφές των πέντε ηπείρων.”
“Στην ιστοσελίδα μου μπορείς να μάθεις πως μπορείς να συμμετάσχεις σε μία εβδομαδιαία περιπέτεια, που σίγουρα δεν έχεις ξαναζήσει, μέσω της Adventure Academy. Αλλά πρώτα, άσε με να σου εξηγήσω πως μπορείς να κατακτήσεις την αίσθηση του φόβου και να απολαύσεις περισσότερες περιπέτειες, βγαίνοντας από το “comfort zone” σου.”
“Γενικά μιλώντας, οι άνθρωποι όπως και όλα τα πλάσματα της γης σχεδόν όλες τις φορές θα επιλέξουν τον πιο εύκολο δρόμο. Αυτός ο δρόμος οδηγεί σε ένα μέρος: Τη “ζώνη άνεσης”, όπου τείνει να συγκεντρώνεται η μάζα.”
“Από ψυχολογική σκοπιά, η “ζώνη άνεσης” (comfort zone) είναι ένα όριο μέσα στο οποίο μπορείς να διατηρήσεις μία αίσθηση ασφάλειας, ενώ όταν βγαίνεις από αυτό νιώθεις δυσφορία. Από προσωπική σκοπιά, η ζώνη άνεσης, δεν σου αφήνει μεγάλα περιθώρια προσωπικής βελτίωσης και εξέλιξης.”
“Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν πολλές θεωρίες εκεί έξω αλλά κατά τη διάρκεια των τελευταίων 17 χρόνων, βγάζοντας ανθρώπους (κάθε ηλικίας και από διαφορετικούς χώρους) από το “comfort zone” τους , έμαθα ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους μένοντας άπραγοι. Αυτό είναι κάτι που θέλω να αλλάξω, διότι η άνεση σκοτώνει την φιλοδοξία.”
“Όταν ηγούμαι στις ομάδες, τους δείχνω πάντα το παρακάτω γράφημα και τους το εξηγώ προτού κάνουμε οτιδήποτε άλλο, απλά για να καταλάβουν τι πρόκειται να συμβεί και γιατί.
“Μπορεί να ναι λίγο ζόρικο να μείνεις μέσα στη “ζώνη πίεσης” (stretch zone). Μικρή πρόκληση, και τίποτα δε συμβαίνει. Μεγάλη πρόκληση, και τα παρατάς. Είναι λεπτή η
γραμμή αλλά αν το κάνεις σωστά, θα δεις μαγικά αποτελέσματα.”
Γιατί ασφυκτιούμε έξω από τo comfort zone μας;
“Ο βασικότερος λόγος είναι ο φόβος και οι περισσότεροι φόβοι είναι παράλογοι. Ο φόβος για το άγνωστο σε οδηγεί στην ακινησία. Σε κάνει να έχεις μία ιδέα για τη πραγματικότητα, η οποία δεν είναι αντιπροσωπευτική. Οι παράλογοι φόβοι είναι συνήθως αποτέλεσμα εμπειριών του παρελθόντος (έκανες το Χ κάποτε και το Ψ ήταν το αποτέλεσμα οπότε το Ψ είναι πάντα το αποτέλεσμα του Χ).”
“Τις περισσότερες φορές αυτές οι εμπειρίες μπορούν να εντοπιστούν πίσω στην παιδική ηλικία. Έλλειψη έκθεσης, γνώσης και πίστης στις δικές σου ικανότητές μπορούν να εμποδίσουν την πρόοδο. Αν δεν έχεις ξανά δοκιμάσει κάτι, είναι δύσκολο να προβλέψεις το αποτέλεσμα και πολλές φορές προτιμάμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν αξίζει το ρίσκο από το να το προσπαθήσουμε. Ο φόβος και το άγχος ευδοκιμούν όταν τα αφήνεις να σε καταβάλλουν και φαντάζεσαι το χειρότερο. Έτσι, όταν βγάλεις τον εαυτό σου έξω από τη ζώνη άνεσης σου και συνειδητά προσπαθήσεις να ξεπεράσεις τον φόβο σου, πρέπει να θυμίσεις στον εαυτό σου ότι ο φόβος είναι απλά στο μυαλό σου. Δεν είναι αληθινός.”
Η σημασία του να ελέγχεις τις αντιδράσεις σου
“Παρόλα τα παραπάνω, μία υγιής αντιμετώπιση του φόβου είναι καλή: Μπορεί να σε βοηθήσει να συγκεντρωθείς, να αμβλύνεις τις αισθήσεις σου και να αποφύγεις τον κίνδυνο. Αλλά η αντίδραση σου στον φόβο είναι αυτό που δείχνει αν θα είναι τελικά θετικός ή αρνητικός.”
“Το να επιτρέπεις στον φόβο να σε καταβάλλει οδηγεί σε συμπεριφορές που δεν συμβαδίζουν με τον χαρακτήρα σου, καθώς και νεύρα, άγχος, ιδρώτα, κλάμα, τρέμουλο, θυμό και σύγχυση – όλα τα παραπάνω δεν σε κάνουν να νιώθεις καλά, αλλά όσο βάζεις τον εαυτό σου σε δύσκολες καταστάσεις τόσο πιο άνετα θα νιώθεις σε αυτές.”
“Αυτό είναι απίστευτα σημαντικό. Όσο σπρώχνεις τον εαυτό σου, τόσο περισσότερο μαθαίνεις τι πραγματικά μπορείς να κάνεις και πως να χρησιμοποιήσεις τον αίσθημα του φόβου για να πας μπροστά.”
“Οι αντιδράσεις σου στον φόβο είναι σίγουρα πράγματα που μπορείς να μάθεις να ελέγχεις. Όλα βασίζονται πάνω στην έκθεση, την εμπειρία και τη στρατηγική αντιμετώπισης. Όσο τα όρια σου διευρύνονται, τόσο περισσότερο μαθαίνεις πράγματα για τον εαυτό σου και θέτεις τη στρατηγική αντιμετώπισης σου εν δράση. Αυτή η στρατηγική είναι μοναδική για κάθε άτομο. Ότι δουλεύει για σένα δεν θα δουλέψει απαραίτητα και για άλλους, για αυτό είναι σημαντικό να δοκιμάσεις ώστε να δεις τι σου ταιριάζει.”
“Αν βρεθείς αντιμέτωπος με κάτι που δεν έχεις ξανακάνει ή κάτι που σε τρομάζει, είτε πρόκειται για δημόσια ομιλία είτε για άλμα από αεροπλάνο, παρακάτω θα βρεις κάποια παραδείγματα στρατηγικής αντιμετώπισης που μπορούν να σε βοηθήσουν να ξεπεράσεις τον φόβο σου.”
- Πάρε βαθιές, ελεγχόμενες ανάσες ή σε κάποιες περιπτώσεις κράτα την αναπνοή σου
- Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου το επιθυμητό αποτέλεσμα ή κάτι τελείως διαφορετικό.
- Απομονώσου ή απλά κάτσε κάπου με ησυχία για να ηρεμίσεις.
- Άκου ενθαρρυντική μουσική ή νιώσε την ενέργεια των συνομήλικών σου.
- Δες κάποιον να κάνει αυτό που πρόκειται να κάνεις πριν από σένα.
- Σκέψου όλα τα πράγματα που σε τρομάζαν αλλά παρόλα αυτά τα ξεπέρασες.
- Μπλόκαρε όλες τις σκέψεις σου και αφοσιώσου μονάχα σε αυτό που πρέπει να κάνεις. Συγκεντρώσου. (πιο εύκολο να το λες από το να το κάνεις)
- Άφησε τον εαυτό σου να υποκύψει στα συναισθήματά σου – κλάψε, θύμωσε, ότι και αν είναι – προτού κάνεις reset. Το να τα βγάλεις όλα έξω μπορεί να είναι απελευθερωτικό.
- Βασίσου σε ένα μέντορα ή κάποιον που εμπιστεύεσαι να σε οδηγήσει. (αλλά να είσαι προσεκτικός, δεν θες γίνεις εξαρτημένος)
“Θα ξέρεις ότι έχεις βρει μία στρατηγική αντιμετώπιση που δουλεύει για σένα όταν δεις ότι αισθάνεσαι πιο άνετος με το να είσαι σε άβολες καταστάσεις. Μου αρέσει πολύ αυτό του απόφθεγμα του Kirsten Ulmer στο τελευταίο βιβλίο του Tim Ferriss, “Tribe of Mentors: Μικρές Συμβουλές Ζωής από τους Καλύτερους του Κόσμου”: «Αν αποβάλλεις τον φόβο, η μόνη εκδοχή του φόβου που μένει είναι τρελή και παρανοϊκή».”
“Το ανθρώπινο σώμα θυμάται αυτές τις εμπειρίες και θα παρέχει προειδοποιητικά σημάδια και συμβουλές για το πως να αντιμετωπίσεις παρόμοιες καταστάσεις. Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσεις να πιέζεις τα όρια σου λίγο λίγο, αλλιώς θα παράμεινες στη ζώνη άνεσης και θα είσαι πάλι στάσιμος. Σκέψου το έτσι. Θα προτιμούσες να ήσουν ποτάμι ή βάλτος; Να ρέεις ή να είσαι στάσιμος;”
Ξεκίνα με κάτι μικρό αλλά ξεκίνα σήμερα
“Τα μαθήματα που τρέχω αφορούν εξειδικευμένες εμπειρίες σχεδιασμένες να βγάζουν το καλύτερο στους ανθρώπους σε μικρό χρονικό διάστημα. Αλλά δεν χρειάζεται να ξεκινήσεις μία τεράστια περιπέτεια σε μία απομακρυσμένη χώρα για να βγεις από τη ζώνη άνεσης σου. Μπορείς να ξεκινήσεις από το σπίτι σου σε καθημερινή βάση. Η ουσία βρίσκεται στο να θέτεις μικρές προκλήσεις στον εαυτό σου και να εκπαιδεύσεις το υποσυνείδητο σου να προσαρμόζεται σε άβολες συνθήκες.”
Πως μπορείς όμως να ξεπεράσεις τα όρια σου στις καθημερινές σου δραστηριότητες; Και, πιο σημαντικό, πως μπορείς να το κάνεις χωρίς να πανικοβάλλεσαι και να εξαντλείσαι όπως αναφέρεται στο παραπάνω γράφημα; Παρακάτω μπορείς να βρεις μερικά παραδείγματα:
- Άρχισε να λες ναι όταν συνήθως θα έλεγες όχι. Ειδικά όταν πρόκειται για μία από αυτές τις 50/50 καταστάσεις ή όταν το ένστικτο σου σου λέει να αρνηθείς
- Μην κάνεις όσα σχέδια κάνεις συνήθως και άρχισε να νιώθεις άνετος όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θες. Άρχισε να το απολαμβάνεις.
- Όταν έχεις χρόνο για ένα ζεστό μπάνιο, γύρνα τη βρύση στο κρύο και κάνε με παγωμένο νερό. Είναι επιλογή σου. (όχι τόσο αποτελεσματική σε ζεστές χώρες δυστυχώς)
- Μη πάρεις τη συνηθισμένη διαδρομή για τη δουλεία, το πανεπιστήμιο ή το σχολείο. Κράτα τα πράγματα ενδιαφέροντα και αυτά θα έχουν περισσότερο ενδιαφέρον.
- Αποδέξου την αβεβαιότητα και το άγνωστο
- Περιτριγυρίσου από ανθρώπους που σε πιέζουν συνεχώς, που μεγαλώνουν και πειραματίζονται. Μάθε από αυτούς. Μερικές φορές η απλή παρατήρηση είναι αρκετή για να σε βοηθήσει να κάνεις αλλαγές.
- Μάθε να πηγαίνεις με τη ροή. Όπως ανέφερα παραπάνω, φαντάσου τον εαυτό σου σαν ποτάμι. Το ποτάμι δεν σταματάει, έρχεται αντιμέτωπο με εμπόδια, κάνει διάφορες διασταυρώσεις, έχει δύνες, αλλά στο τέλος θα καταλήξει κάπου.
“Όταν συνεχίζεις να θέτεις προκλήσεις στον εαυτό σου, θα φτάσεις κάποια στιγμή σε ένα σημείο όπου τα περισσότερα πράγματα δεν θα σε ενοχλούν. Θα έχεις ακόμα έναν υγιή φόβο, αλλά θα έχεις μαζέψει αρκετές εμπειρίες που θα σε κάνουν να νιώθεις άνετα σχεδόν σε όλες τις καταστάσεις. Περιπέτειες, μικρές ή μεγάλες είναι ένας πολύ καλός τρόπος να ζήσεις εμπειρίες και να πάρεις μαθήματα ζωής, σε μικρό χρονικό διάστημα – Γι’ αυτό και είμαι εθισμένος σε αυτά..”
“Η ζωή όντως γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρουσα όταν αρχίζεις να διευρύνεις τα όριά σου. Όταν το καταλάβεις αυτό από πρώτο χέρι, δεν θα υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούν να σε εμποδίσουν – θα πιάσεις τον εαυτό σου να θέλει να μεγαλώνει να βελτιώνεται και να εξελίσσεται καθημερινά. Είναι ένας εθισμός αλλά ευτυχώς είναι απόλυτα υγιής.”
