Το σκοτάδι φόβιζε πάντα τους ανθρώπους. Οι περισσότεροι παρατηρητές αναφέρουν ότι φόβος του σκοταδιού είναι η πιο συνήθης φοβία των παιδιών ηλικίας 4 έως 6 ετών, σπάνια εμφανίζεται πριν την ηλικία των 2 ετών, μειώνεται μετά την ηλικία των 9, αλλά υπάρχει κι ένα ποσοστό έως 5% των ενηλίκων που συνεχίζουν να φοβούνται το σκοτάδι, πράγμα το οποίο μπορεί να έχει δραματικές συνέπειες για την ικανότητά τους να κοιμηθούν.
Η κατανόηση αυτού του φόβου απαιτεί σοβαρή ανάλυση του εξελικτικού παρελθόντος μας. Μία από τις κύριες εξηγήσεις για το φόβο μας, είναι ο φόβος του να φαγωθούμε από τα αρπακτικά ζώα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 60% των επιθέσεων από λιοντάρι στην Τανζανία, από το 1988 έως και το 2009, ήταν στο διάστημα από τη δύση του ήλιου μέχρι την ανατολή της σελήνης, δεν είναι έκπληξη ότι αυτό έχει κωδικοποιηθεί στο DNA μας. Μετά από γενιές, όσοι φοβούνταν το σκοτάδι επέζησαν από τις επιθέσεις λιονταριών σε πολλές περιπτώσεις.
Ο φόβος του σκοταδιού είναι ένα ακόμη εξελικτικό χαρακτηριστικό που μπορεί να σώσει τη ζωή μας σε ένα σημείο, αλλά καθώς το DNA ανατροφοδοτείται με την πληροφορία του περιβάλλοντος ότι δεν υπάρχουν λιοντάρια στο σύγχρονο σκοτάδι, ο φόβος υποχωρεί. Μελέτες έχουν δείξει ότι κοιμόμαστε καλύτερα στο σκοτάδι, γιατί επιτρέπεται στις αισθήσεις μας να απενεργοποιηθούν εντελώς, γι’ αυτό είναι σημαντικό, ειδικά για τα παιδιά, να είναι σε θέση να αισθάνονται αρκετά άνετα στο σκοτάδι για να κοιμηθούν. Δεν είναι το ίδιο το σκοτάδι αυτό που φοβούνται, αλλά οι πιθανοί ή φανταστικοί κίνδυνοι που κρύβονται σ’ αυτό.
Πώς μπορείτε να τα βοηθήσετε:
Κρατείστε ήρεμο το παιδί τις ώρες πριν τον ύπνο. Αποφύγετε κινούμενα σχέδια και ταινίες που μπορεί να το τρομάξουν ή συζητήστε για την τεχνολογία πίσω από αυτές τις ταινίες. Η κατανόηση είναι δύναμη.
Βάλτε ένα πολύ μικρό φως νύχτας στην κρεβατοκάμαρα του παιδιού σας ή αφήστε την πόρτα μισάνοιχτη ώστε να περνάει λίγο φως από το διάδρομο ή χρησιμοποιείστε ένα διακόπτη dimmer που μπορεί να χαμηλώνει την ένταση του φωτός στο δωμάτιο κάθε νύχτα όλο και περισσότερο.
Σβήστε τα φώτα και καθίστε με το παιδί μέχρι τα μάτια του να προσαρμοστούν στο σκοτάδι και να συνειδητοποιήσει ότι δεν άλλαξε κάτι στην κρεβατοκάμαρα του κι ότι μπορεί ακόμη να δει τα πράγματα γύρω του.
Αγοράστε του ένα παιχνίδι με τη μορφή ένα νυχτόβιου ζώου, όπως μια γάτα ή κουκουβάγια ή ενός σούπερ-ήρωα. Εάν έχει ένα “φίλο που μπορεί να δει στο σκοτάδι” όταν εκείνο κοιμάται, οι φόβοι του μπορεί να εξαφανιστούν.
Δώστε στο παιδί σας τη δύναμη να ελέγξει την κατάσταση. Αφήστε το να διαβάσει ένα βιβλίο ήσυχα μέχρι να αποφασίσει ότι είναι κουρασμένο. Μπορείτε ν’ αφήσετε αναμμένο το φως στο κομοδίνο για να το σβήσει μόνο του πριν κοιμηθεί.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει ή να ζωγραφίσει οτιδήποτε νομίζει ότι μπορεί να υπάρχει στο σκοτάδι. Η επικοινωνία είναι απαραίτητη για να καθησυχάσετε τους φόβους και τις ανησυχίες του.
Τέλος υπενθυμίστε του τα όμορφα πράγματα που υπάρχουν μόνο στο σκοτάδι, όπως τα φωσφορούχα αυτοκόλλητα, οι πυγολαμπίδες, τα αστεράκια, το φεγγάρι και… ο Άγιος Βασίλης.
