Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, μιλήσαμε με τον Αλέξη Αντωνόπουλο, ένα νέο ποιητή, και μας είπε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για την ζωή του και την μεγάλη του αγάπη: Την ποίηση! Γεννημένος το 1989 στην Αθήνα, φοίτησε στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Ιστορία και Διεθνείς Σχέσεις) και στο Ινστιτούτο Θεάτρου και Κινηματογράφου Lee Strasberg στη Νέα Υόρκη (Υποκριτική). Αυτή την περίοδο σπουδάζει Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Bιβλία του είναι τα εξής: Σκοτάδι (Ars Poetica, 2013), Καπνίζοντες και Μη Καπνίζοντες (συλλογικό, Vakxikon, 2014), Εδώ (εκτός εμπορίου, Πασιφάη, 2015).
#1. Πότε ξεκίνησες να γράφεις;
Γράφω από μικρό παιδί. Ίσως ν’ ακουστεί λίγο περίεργο, αλλά νομίζω πως τα κεφάλαια στη ζωή ενός ανθρώπου που γράφει οριοθετούνται περισσότερο από τους αναγνώστες του παρά από τον ίδιο. Όταν ήμουν εφτά χρονών, έγραφα για τους γονείς μου. Όταν ήμουν 17, για μένα. Στα 19 ήταν που ξεκίνησα, δειλά-δειλά, να μοιράζομαι τις λέξεις μου με τον κόσμο. Και μάλλον αυτό είναι το σημείο από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή: Η αρχή της επικοινωνίας με ανθρώπους που δεν θα συναντήσεις, και στους οποίους μιλάς με τη γνήσια φωνή σου. Η επιλογή να χαρτογραφείς την ψυχή σου, με συμβολικά τοπία ή πραγματικά (όμως πάντοτε αληθινά) για να πεις όσα πιστεύεις πως πρέπει ν’ ακουστούν.
#2. Με ποιο είδος ποίησης ασχολείσαι;
Προσπαθώ να γράφω ποίηση που επιμένει να βλέπει ανθρώπους.
Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου άπειροι αυτοαποκαλούμενοι εκπρόσωποι πεποιθήσεων (πολιτικών, θρησκευτικών, κοινωνικών, κτλ.) πασχίζουν να μας δείχνουν σύμβολα αντί για πρόσωπα. Η τελευταία σου ψήφος, η οικονομική σου κατάσταση, ο θεός στον οποίον προσεύχεσαι ή η επιλογή σου να μην προσεύχεσαι, η εκπαίδευση σου, ακόμα και το πώς ντύνεσαι ή πού πηγαίνεις για ποτό είναι ορισμένα από τα άπειρα χαρακτηριστικά που αρκούν για να μετατραπείς σε σύμβολο. Αφού μετατραπείς σε σύμβολο, τα υπόλοιπα στοιχεία του χαρακτήρα σου δεν έχουν πλέον σημασία.
Μόλις μας πείσουν ότι ο γείτονας μας είναι πρώτα εκπρόσωπος μιας πτυχής της κοινωνίας και μετά άνθρωπος, ο τρόπος με τον οποίον βλέπουμε τον συνάνθρωπο μας –ο τρόπος με τον οποίον βλέπουμε την ίδια τη λέξη ‘συνάνθρωπος’- τούς ανήκει. Μας έχουν πείσει να βλέπουμε αλάνθαστους σωτήρες εκεί που θέλουν να βλέπουμε αλάνθαστους σωτήρες, και αντίχριστους εκεί που θέλουν να βλέπουμε αντίχριστους.
Η ποίηση που με αφορά έρχεται και σου μιλάει για τον άνθρωπο, όχι για το σύμβολο. Σου θυμίζει πού κοιτάζει ο γείτονας σου ενώ σκέφτεται, πώς βαδίζει νωρίς το πρωί και πώς βαδίζει αργά το βράδυ, τι χρώμα έχουν τα μάτια του. Είναι εύκολο να γίνει κάποιος σύμβολο αν δεν θυμάσαι το χρώμα των ματιών του.
#3. Από που πηγάζει η έμπνευση σου;
Παρατηρώ, όσο μπορώ. Και μέσα μου, και εκεί έξω. Προσπαθώ να διακρίνω τις παρενθέσεις που δίνουν στη ζωή το αληθινό της χρώμα: Εκείνα που συχνά αγνοούμε ως ‘‘λεπτομέρειες’’.
Πολλές φορές, η έμπνευση με βρίσκει και στα όνειρα· ιστορίες με αρχή, μέση, και τέλος. Ανεξαρτήτως πού βρίσκομαι, δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχω το σημειωματάριο δίπλα μου ενώ κοιμάμαι.
Απ’ όπου και να έρχεται κάθε φορά η έμπνευση, όπου και να με βρίσκει, επιχειρώ να γράψω για όσα οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν. Το οποίο φαντάζει μαζοχιστικός στόχος, όμως η ποίηση που με αφορά λέει περισσότερα με το λευκό της σελίδας παρά με το μελάνι. Ένα ποίημα με αγγίζει μέσα από τις λέξεις που του λείπουν· λέξεις που δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα και πιθανόν να μην κατασκευαστούν ποτέ.
Ξέρεις, συχνά ακούω την ατάκα «δεν έχω έμπνευση». Δεν το χάβω. Ίσως να μην έχεις έμπνευση για να κάνεις κάτι συγκεκριμένο – εκεί πάω πάσο. Αλλά δεν γίνεται να μην έχεις έμπνευση γενικά, για τίποτα. Συνέχεια σκέφτεσαι, συνέχεια αισθάνεσαι. Όταν δεν αισθάνεσαι τίποτα, κι αυτό συναίσθημα είναι, και μάλιστα ένα συναίσθημα που έχει γεννήσει μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα στην ιστορία της Τέχνης. Έμπνευση έχουμε. Το πρόβλημα είναι ότι δεν πιστεύουμε πως εκείνο που προσέξαμε σήμερα αξίζει να ειπωθεί. Δεν αγωνιζόμαστε να μεταφράσουμε την ψυχή μας σε κάτι.
#4. Ποιος ποιητής σε “επηρέασε” στο να γράψεις ποίηση;
Είναι πάρα πολλοί εκείνοι που με έχουν επηρεάσει και με επηρεάζουν. Ολοένα και πληθαίνουν.
Από ποιητές που γνωρίζω μόνο μέσω των λέξεων τους, θ’ αναφέρω τον Charles Bukowski, τον Τάσο Λειβαδίτη, και τον Edgar Lee Masters. Με ενέπνευσαν να γράφω λέξεις που έχουν την ελπίδα και ν’ απευθυνθούν σε εραστές της ποίησης, και ν’ αλλάξουν γνώμη σε όσους είναι βέβαιοι ότι η ποίηση δεν έχει κάτι να τους πει.
Από ποιητές που έχω την τιμή να γνωρίζω προσωπικά, θ’ αναφέρω τρεις:
Ο Pat Ingoldsby είναι ζωντανό παράδειγμα της δυνατότητας που έχεις να πρεσβεύεις την ποίηση σου με κάθε σπιθαμή του χαρακτήρα σου. Να ζεις και να γράφεις όπως σε εκφράζει. Και με την παραμικρή αφορμή, να δημιουργείς Τέχνη. Δεν είναι απλώς μια ιδιοφυία, αλλά και ο πιο cool τύπος που έχω γνωρίσει μέχρι σήμερα.
Ο Χάρης Βλαβιανός ήταν καθηγητής μου, κι ένας από τους πρώτους ανθρώπους που πίστεψαν στη φωνή μου. Πέρα από εξαιρετικός ποιητής, είναι ένας δάσκαλος που σέβεται τους φοιτητές του, και νοιάζεται. Νοιάζεται όσο ελάχιστοι. Μου έμαθε ότι ο ακαδημαϊσμός πρέπει να λειτουργεί ως καταφύγιο για όσους επιθυμούν να σκέφτονται.
Τον Kevin Crossley-Holland τον γνώρισα πολύ πρόσφατα, αλλά η φιλία μας αναζωπύρωσε μέσα μου την πεποίθηση ότι λέξεις όπως ‘‘θείο’’, ‘‘θνητός’’, ‘‘ήρωας’’, και ‘‘μύθος’’ έχουν σημασία. Λιγοστεύουμε όσοι αγαπάμε τούτες τις λέξεις, και είναι τόσο όμορφο να έχεις συνοδοιπόρους ενώ γράφεις γι’ αυτές.
Προφανώς, η ολοκληρωμένη λίστα των επιρροών μου είναι αρκετά μεγαλύτερη, αλλά τα παραπάνω ονόματα είναι σχετικά πιο εύκολο να τα δεις να καθρεφτίζονται στο πώς προσεγγίζω την ποίηση.
#5. Τι ετοιμάζεις αυτό το διάστημα;
Αυτό το διάστημα επικεντρώνομαι σε δύο έργα:
Το πρώτο είναι μια καινούργια συλλογή ποιημάτων και πεζών που σχολιάζει τις αποστάσεις που βιώνουμε· την απόσταση ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, σε δύο ζωντανούς ανθρώπους, σ’ εμάς και σ’ εκείνο που κάποτε ήμασταν, σ’ εμάς και σ’ εκείνο που θα θέλαμε να είμαστε.
Το δεύτερο είναι μια ταινία μικρού μήκους με τον τίτλο ‘God’s Step’, και θέμα της είναι η τραγική ευκολία με την οποία ένας καλός αλλά βασανισμένος άνθρωπος μπορεί να μετατραπεί σε τέρας. Έγραψα το σενάριο για τις ανάγκες του μεταπτυχιακού μου, και θέλω να το μοιραστώ με τον κόσμο.
Για να γνωρίσετε τις λέξεις του και να επικοινωνήσετε μαζί του, μπορείτε να επισκεφτείτε το site www.alexantonopoulos.com.
