‘Ως αρχιτέκτων του έργου, μάλλον δεν πρέπει να μιλήσω καθόλου. Θα πρέπει να καθίσω σιωπηλός και να πω Ορίστε, αυτό έφτιαξα … και το εργο να μιλήσει από μόνο του! ’
Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε την ομιλία του ο μεγάλος δάσκαλος της Αρχιτεκτονικής Renzo Piano, στην παρουσίαση του έργου «Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος».
Ευτυχώς όμως, μας μίλησε! Αναφέρθηκε στην γνωριμία του με τους υπεύθυνους του έργου αλλά κυρίως για τις βασικές αρχές σχεδιασμού που ακολούθησε σε αυτό το project.
«Η περιοχή που βρισκόμαστε λέγεται Καλλιθέα. Η Καλλιθέα έχει δυστυχως χάσει την αρχική σημασία του ονόματός της, την «καλή θέα», γιατί εδώ και πολύ καιρό η συνοικία έχει χωριστεί από την θάλασσα με ενα δρόμο ταχείας κυκλοφορίας που περνά αναμεσα από την τοποθεσία του έργου και το παλιό λιμάνι. Ειχαμε την ευκαιρία να ξανακάνουμε τη γνωριμία της πόλης. Να ξαναβρούμε την Αθήνα με το λευκό αστικό της πλέγμα σημαδεμένη εδώ κι εκεί από καποια μνημειακά στοιχεία ορατά κ ευδιάκριτα. Ανάμεσα σε αυτά και πρώτα από όλα, η Ακρόπολη, που δεσπόζει ολοκάθαρα πίσω από τη συνοικία της Καλλιθέας.
Ήδη από τις πρώτες μελέτες, γεννήθηκε η ιδέα ότι ανυψώνοντας το έδαφος – δηλαδή σχεδιάζοντας ένα κεκλιμένο πάρκο που από τη στεριά θα ανηφόριζε προς τη θάλασσα, με ελαφριά κλίση και κλιμακωτή πορεία – θα ανακαλύπταμε ξανά την «καλή θέα» της Καλλιθέας! Περπατάς προς τον Νότο και καποια στιγμή αρχίζεις να διακρίνεις την θάλασσα, ώσπου το γαλάζιο ανοίγεται διάπλατα μπροστά σου. Η δεύτερη έκπληξη έρχεται όταν, κάνοντας μεταβολή, ανακαλύπτεις από ψηλά την Αθήνα. Χωρίς καλά καλά να το αντιληφθούν και αφού περιδιαβάσουν το πάρκο, οι επισκέπτες βρίσκονται σε ένα υψόμετρο 30 μέτρων. ’
Το δεύτερο στοιχείο που επηρέασε τον σχεδιασμό ήταν το νερό. Στο σημείο που βρίσκεται το έργο κάποτε υπήρχε θάλασσα. Έτσι λοιπόν, υπήρχε ανάγκη σύνδεσης του τοπίου με την θάλασσα. Αυτό επετεύχθη με τη κατασκευή ενός καναλιού πλάτους 30 και μήκους 400 μέτρων, το οποίο περιέχει θαλασσινό νερό και μπορεί να φιλοξενεί ιστιοπλοϊκούς αγώνες για σκάφη μικρής καρίνας.
Το τρίτο στοιχείο που επηρέασε τον σχεδιασμό ήταν η πλατεία που θα ήταν η καρδιά του έργου. Ονομάστηκε Αγορά και πρόκειται για μια τετράγωνη πλατεία με πλευρά 40 μέτρων από όπου υπάρχει πρόσβαση σε όλα τα κτίρια. Είναι ένα κομβικό σημείο, όπου μπορεί κανείς να μπει στην βιβλιοθήκη, στη λυρική σκηνή ή να κάνει περίπατο πλάι στο κανάλι.
Ειδική μνεία έγινε στις όψεις των κτιρίων και τις εισόδους αυτών. Τα κτίρια που δημιουργήθηκαν δεν έχουν «κύρια όψη». Όλες οι όψεις τους είναι ισάξιες, αλλά η βασική τους είσοδος βρίσκεται στην Αγορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το στέγαστρο, που έχει συζητηθεί πολύ, είναι ένα τετράγωνο «ιπτάμενο χαλί» πλευράς 100 μέτρων και αποτελεί μεγάλο αρχιτεκτονικό και κατασκευαστικό επίτευγμα. Το επάνω του μέρος είναι καλυμένο με φωτοβολταϊκά πανέλα που εξασφαλίζουν την ηλεκτρική ενέργεια του συγκροτήματος.
Το πάρκο έχει μεσογειακό χρώμα. Είναι γεμάτο με άνυδρα φυτά και βότανα της ελληνικής υπαίθρου, αλλά και μεγάλες ελιές, χαρακτηριστικά δέντρα του ελληνικού τοπίου. Ένας περίπατος στο μεγάλο δίκτυο μονοπατιών θα σας ταξιδέψει με όλες σας τις αισθήσεις μακρία από το αστικό τοπίο. «
Φωτογραφίες από κάθε φάση του έργου μπορείτε να βρείτε στο link: http://www.snfcc.org/multimedia/photos/?lang=el
