Η Αθήνα (Ελλάδα) είναι η φετινή νικήτρια του βραβείου για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ«Ορίζων 2020». Οι επιλαχούσες πόλεις – Ώρχους (Δανία), Αμβούργο (Γερμανία), Λέβεν (Βέλγιο), Τουλούζη (Γαλλία) και Ούμεο (Σουηδία) – έλαβαν από 100.000 ευρώ η καθεμία. Τα χρήματα του βραβείου θα χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω ενίσχυση των τοπικών δραστηριοτήτων καινοτομίας και της συνεργασίας με άλλες πόλεις.
Ο Κάρλος Μοέντας, επίτροπος Έρευνας, Επιστήμης και Καινοτομίας, ανακοίνωσε τη νικήτρια πόλη στη Διάσκεψη Κορυφής της Λισαβόνας για το διαδίκτυο: «Οι πόλεις αποτελούν φάρους καινοτομίας. Τραβούν σαν μαγνήτες τα ταλέντα, τα κεφάλαια, τις ευκαιρίες. Με τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Καινοτομίας, επιβραβεύουμε τις πόλεις που κάνουν ένα βήμα παραπάνω για να δοκιμάσουν νέες ιδέες, τεχνολογίες και τρόπους και για να ακούσουν τη γνώμη των πολιτών τους σχετικά με το πώς πρέπει να αλλάξει η πόλη τους».
Ο επίτροπος Μοέντας πρόσθεσε: «Η Αθήνα ξεχωρίζει ως παράδειγμα πόλης που, αν και αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, μπορεί να επιτύχει σπουδαία αποτελέσματα. Μέσω της καινοτομίας, η Αθήνα έχει βρει έναν νέο σκοπό για τη δραστική αντιμετώπιση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Αποτελεί απόδειξη ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι ίδιες οι δυσκολίες, αλλά το πώς υψώνεις το ανάστημά σου μπροστά σ’ αυτές.»
Ο Δήμος Αθηναίων δίνει μεγάλη σημασία στην καινοτομία και στο πώς αυτή μπορεί να βοηθήσει την τοπική κοινότητα να επιφέρει αλλαγές και να ανοιχθεί στον κόσμο. Ορισμένες από τις καινοτομίες που προωθούνται είναι:
– Το έργο POLIS², το οποίο στοχεύει στην αναζωογόνηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων παρέχοντας μικρές επιχορηγήσεις σε κατοίκους, μικρές επιχειρήσεις, δημιουργικές κοινότητες και άλλες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και δίνει ζωή σε όλες τις γωνιές της Αθήνας.
– Η ανακαίνιση της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης, ενός ιστορικού κτιρίου 90 ετών με την ενεργό στήριξη των πολιτών της Αθήνας, έχει ως στόχο να δημιουργήσει μια αγορά σύμφωνα με το μοντέλο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που θα φιλοξενεί εκθέσεις, εργαστήρια, θεατρικές παραστάσεις και άλλες πρωτοβουλίες.
– Η αξιοποίηση του Σεράφειου συγκροτήματος με τη μετατροπή του σε δημοφιλή χώρο ψυχαγωγίας για τα παιδιά, τόπο φιλοξενίας μιας σειράς πρωτοβουλιών, όπως το Athens Digital Lab, τα Ανοιχτά Σχολεία ή το Δίκτυο Πολιτισμού του δήμου Αθηναίων, και νεωτεριστικό κέντρο εκδηλώσεων, μετά από κοινή απόφαση του δήμου και της τοπικής κοινότητας.
– Η πρωτοβουλία «Curing the limbo», η οποία παρέχει στους πρόσφυγες και τους μετανάστες τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με άλλους κατοίκους με σκοπό να μάθουν τη γλώσσα, να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, να βρουν ευκαιρίες απασχόλησης και να έχουν ενεργό συμμετοχή στα κοινά.
– Το Ψηφιακό Συμβούλιο, στο πλαίσιο του οποίου ο δήμος φέρνει σε επαφή επιχειρήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύματα με σκοπό την προσφορά μαθημάτων εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα και την τεχνολογία, καθώς και την προώθηση εφαρμογών της βιώσιμης καινοτομίας όπως των έξυπνων κάδων ανακύκλωσης.
– Η πρωτοβουλία «This is Athens», στο πλαίσιο της οποίας ο δήμος κάλεσε εθελοντές να μιλήσουν για το παρόν και το παρελθόν της πόλης σε ορισμένους από τους 5 εκατομμύρια τουρίστες που επισκέφθηκαν την Αθήνα το 2017.
Ιστορικό
Ο φετινός διαγωνισμός «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας» προκηρύχτηκε τον Φεβρουάριο του 2018 και αφορούσε πόλεις με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις χώρες που συνδέονται με το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων 2020». Είκοσι έξι πόλεις από δεκαέξι χώρες υπέβαλαν αίτηση υποψηφιότητας. Η επιλογή της νικήτριας πόλης και των πέντε επιλαχουσών πόλεων πραγματοποιήθηκε από μια ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου, οι οποίοι προέρχονταν από την τοπική αυτοδιοίκηση, τα πανεπιστήμια, τις επιχειρήσεις και τον μη κερδοσκοπικό τομέα. Στο πλαίσιο των κριτηρίων απονομής του βραβείου – πειραματισμός, συμμετοχή, επέκταση, ενδυνάμωση – εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο οι πόλεις χρησιμοποιούν την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες για να ανταποκριθούν στις κοινωνικές προκλήσεις, πώς επιτυγχάνουν την ευρεία συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και πώς βελτιώνουν τη ζωή των πολιτών τους.
Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2014. Στις πόλεις που βραβεύτηκαν συγκαταλέγονται η Βαρκελώνη (2014), το Άμστερνταμ (2016) και το Παρίσι (2017). Τα βραβεία χορηγούνται στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζων 2020», με προϋπολογισμό 77 δισ. ευρώ (2014-2020). Ο επόμενος διαγωνισμός για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας αναμένεται να ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2019.
