Στον αυτισμό είναι σημαντικό να μη χάνεται χρόνος. Όσο νωρίτερα αναγνωρίσετε τα σημάδια του αυτισμού και παρέμβουν οι ειδικοί τόσο περισσότερο θα βοηθηθεί το παιδί και θα βελτιωθεί η κατάστασή του.
Τι είναι ο αυτισμός;
Πρόκειται για μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία εμποδίζει το παιδί να καταλάβει όσα βλέπει, ακούει και αισθάνεται με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στην επικοινωνία, την κοινωνική επαφή, τις διαπροσωπικές σχέσεις και τη συμπεριφορά του. Τα παιδιά που έχουν αυτιστική διαταραχή διαφέρουν μεταξύ τους και ως προς τα συμπτώματα αλλά και ως προς τη σοβαρότητα αυτών. Τα αίτια της διαταραχής είναι άγνωστα, αλλά η άποψη που επικρατεί είναι ότι ο αυτισμός οφείλεται σε κάποιο είδος εγκεφαλικής ανεπάρκειας ενώ σύγχρονες μελέτες αναφέρονται και σε γενετική προδιάθεση.
Ποια είναι τα πρώιμα σημάδια
Εάν τα αντιληφθείτε απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για να διαγνώσει τη διαταραχή. Κάποια συμπτώματα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι παιδί μπορεί να είναι αυτιστικό. Απλώς καλό είναι να τα γνωρίζετε προκειμένου να τα συζητήσετε με τον ειδικό. Πρώτα από όλα δώστε σημασία στα αναπτυξιακά ορόσημα του παιδιού:
1. Στους 5 μήνες τα παιδιά παράγουν ήχους, αρχίζει δηλαδή το φωνητικό παιχνίδι. Ένα παιδί με αυτισμό δεν αντιδρά.
2. Στους 6 μήνες δεν χαμογελά, ή δεν δείχνει άλλες χαρούμενες εκφράσεις μέχρι τους πρώτους έξι μήνες, ή και μετά.
3. Στους 6-9 μήνες ξεκινάει η βλεμματική επαφή – το μωρό με αυτισμό την αποφεύγει. Επίσης δεν αντιδρά με ήχους, χαμόγελα ή άλλες εκφράσεις του προσώπου μέχρι τους εννέα μήνες ή και μετά.
4. Στους 10 μήνες τα παιδιά ανταποκρίνονται όταν ακούν το όνομά τους – τα μωρά με αυτισμό αγνοούν τους ανθρώπους που προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή τους. Αν το παιδί δεν ανταποκρίνεται όταν φωνάζετε το όνομά του, κάντε ένα τεστ ακοής για να αποκλείσετε κάποιο πρόβλημα ακοής.
5. Στους 12 μήνες τα παιδιά δείχνουν, χαιρετάνε, πιάνουν αντικείμενα ή προσπαθούν να μιλήσουν. Τα παιδιά με αυτισμό δεν το κάνουν.
6. Στους 18 μήνες τα παιδιά φτιάχνουν προτάσεις 2 λέξεων. Ένα αυτιστικό παιδί δεν λέει καμία λέξη μέχρι τους 16 μήνες και δεν σχηματίζει προτάσεις των δύο λέξεων με νόημα (χωρίς μίμηση ή επανάληψη) έως τους 24 μήνες.
Επίσης, έχετε υπόψη ότι ένα παιδί με αυτισμό:
* Είναι υπερκινητικό και παρορμητικό, με τάσεις αυτοτραυματικής συμπεριφοράς όπως χτύπημα του κεφαλιού στον τοίχο ή δάγκωμα των χεριών.
* Έχει ευαισθησία στους ήχους και την αφή. Δεν αντέχει τους δυνατούς θορύβους, τα χάδια και τις αγκαλιές ενώ δείχνει αντοχή στον πόνο.
* Παρουσιάζει προβλήματα στη διατροφή: τρώει για παράδειγμα συγκεκριμένα φαγητά.
• Έχει ανήσυχο ύπνο.
• Γελάει, κλαίει ή ξεφωνίζει χωρίς λόγο.
• Δεν φοβάται σε καταστάσεις πραγματικού κινδύνου ενώ παρουσιάζει έντονη φοβία σε καταστάσεις ή αντικείμενα που δεν είναι επικίνδυνα.
* Εστιάζει την προσοχή του σε συγκεκριμένα αντικείμενα ή τμήματα αντικειμένων.
* Κάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις όπως το να κινεί το σώμα του μπροστά και πίσω, να κινεί γρήγορα τα χέρια πάνω και κάτω ή να στροβιλίζεται.
* Αντιδρά έντονα στις αλλαγές των συνηθειών του.
Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση
Η μέση ηλικία όπου γίνεται η διάγνωση του αυτισμού είναι τα 4 χρόνια, όμως οι ειδικοί θεωρούν ότι τουλάχιστον το 50% των παιδιών θα μπορούσαν να έχουν διαγνωστεί ήδη από την ηλικία των 14 μηνών. Η διάγνωση γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών. Αυτή η ομάδα συνήθως αποτελείται από ψυχολόγο, ψυχίατρο, ειδικό παιδαγωγό, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή. Όσο πιο πρώιμη παρέμβαση γίνει σε ένα αυτιστικό παιδί τόσο καλύτερη η θεραπευτική προσέγγιση του αυτισμού, με θεαματικά αποτελέσματα στην επικοινωνία (λεκτική και μη) και στην ομαλή ένταξή του στο σχολείο, το κοινωνικό σύνολο καθώς και στην καθημερινότητά του.
Eιρήνη Γιαννόπαπα Ψυχολόγος (M.Sc. in Special Education, Speech Therapy & Parent Counseling )/Διευθύντρια Κέντρου Ειδικών Θεραπειών » Ίσιδα» (Ηρ. Πολυτεχνείου 87, Πειραιάς/τηλ. 210 4535078/Facebook Page)
