Του διακόψατε το παιχνίδι, έκανε μούτρα όταν δεν απόκτησε το αντικείμενο που ήθελε, θύμωσε όταν του ζητήσατε να διαβάσει, ή έκλαιγε εκνευρισμένα όταν έπρεπε να πάει για ύπνο. Σας φαίνονται γνώριμα; Μάθετε πώς να αντιμετωπίσετε ένα θυμωμένο παιδί.
Είναι απόλυτα φυσιολογικό και αποδεκτό να θυμώνει ένα παιδί κάποιες φορές. Τι κρύβεται όμως πίσω από το θυμό του;
Μπορεί να είναι κουρασμένο σωματικά, να μην έχει κοιμηθεί καλά, να πεινάει. Όλα αυτά δυσκολεύουν το παιδί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και να επεξεργαστεί απρόβλεπτες καταστάσεις (για παράδειγμα, ξαφνικές μετακινήσεις). Αλλά υπάρχουν και άλλες αιτίες που κάνουν το παιδί να θυμώνει.
Πότε ένα παιδί είναι θυμωμένο;
• Όταν νιώθει ανασφάλεια με τους γονείς του και το περιβάλλον (χωρισμός, απώλεια, διαζύγιο κ.λπ).
• Όταν υπάρχει έντονο και συνεχόμενο στρες στο παιδί που προέρχεται από την οικογένεια (καυγάδες, ξύλο, κλπ.)
• Όταν ο τρόπος διαπαιδαγώγησης από την πλευρά του γονιού είναι αναποτελεσματικός, για παράδειγμα οι γονείς είναι υπερβολικά αυστηροί και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αυθορμητισμού και πρωτοβουλίας στο παιδί. Ή, αντίθετα, είναι πολύ χαλαροί και δεν βάζουν όρια, ή είναι απορριπτικοί προς το παιδί ή, τέλος, έχουν σοβαρά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, αλκοολισμό, κλπ.
Πώς να αντιμετωπίσετε ένα θυμωμένο παιδί
Έχετε ένα συγκεκριμένο πλάνο: Αν το παιδί σας θυμώνει συχνά και ξεσπά είναι σημαντικό να ξέρετε από πριν τι θα κάνετε. Διαφορετικά το πιο πιθανό είναι να προσπαθήσετε να ηρεμήσετε το παιδί με λόγια, να του υπόσχεστε πράγματα ή να χάσετε την ψυχραιμία σας και να γίνετε επιθετικοί. Αφήστε το να ξεσπάσει το θυμό του, μην του φωνάζετε κι εσείς γιατί αυτό θα αυξήσει την ένταση. Το βασικότερο: παραμείνετε ήρεμοι και σταθεροί ως προς αυτό που ζητάτε να κάνει, πείτε του «ξέρω ότι είσαι θυμωμένο τώρα αλλά όταν νιώσεις καλύτερα χρειάζεται να τελειώσεις με τα μαθήματά σου». Επίσης αν η παρέμβασή σας χρειάζεται να είναι πιο άμεση αποκτήστε οπτική επαφή με το παιδί (κατεβείτε στο ύψος του) και ήρεμα αλλά σταθερά πείτε του τι έκανε λάθος, π.χ. «Κώστα, δεν είναι σωστό να χτυπάς το άλλο παιδί.». Αν σταματήσει να φέρεται άσχημα, επαινέστε το. Αν συνεχίσει αφού το προειδοποιήσετε, εφαρμόστε μια ξεκάθαρη συνέπεια όπως για παράδειγμα, να το απομακρύνετε το από τον χώρο, αφαιρέστε του κάποια προνόμια κ.τλ. Αν οι προσπάθειές σας δεν αποδίδουν τότε…
….Μην περιμένετε θαύματα αμέσως: Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι με το που θα εφαρμόσουν μία συγκεκριμένη αντιμετώπιση θα έχουν αποτελέσματα αμέσως. Η διαδικασία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αργή, χρειάζεται υπομονή καθώς και να παραχωρήσετε χρόνο και χώρο στο παιδί προκειμένου να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του. Εκείνο που πρέπει να θυμάστε είναι ότι το παιδί πρέπει να μάθει ότι ο θυμός είναι αποδεκτός, η επιθετική συμπεριφορά όχι όμως.
Αποδεχτείτε το θυμό του: Όταν αποδέχεστε τα συναισθήματά του και δεν του λέτε «σταμάτα να κάνεις έτσι, ηρέμησε, μη θυμώνεις κ.λπ.» το παιδί νιώθει ότι το καταλαβαίνουν. Προσδιορίστε το συναίσθημα που βρίσκεται πίσω από το θυμό του, για παράδειγμα «Αυτό σε έκανε να θυμώσεις τόσο πολύ;» έπειτα δείξτε κατανόηση μαντεύοντας τι θέλει, για παράδειγμα «δεν θα ήθελες να σου παίρνουν τα παιχνίδια;» και τέλος βοηθήστε να δοθεί λύση στο θέμα, όπως «τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε τώρα; Θέλεις να ζητήσεις ευγενικά το παιχνίδι σου πίσω; Το άλλο παιδάκι θα σε ακούσει καλύτερα αν δεν φωνάζεις τόσο πολύ, τι λες;».
Ενθαρρύνετέ το να εκφράζει τα συναισθήματά του: Όσο περισσότερο το ενθαρρύνετε να εκφράσει δύσκολα συναισθήματα τόσο λιγότερο αυτά θα καταλήγουν σε θυμό. Για να τα εκφράζει όμως πρέπει να μάθει και να τα αναγνωρίζει. Μιλήστε του για το θυμό και για άλλα συναισθήματα όποτε σας δίνεται ευκαιρία.
Δώστε το παράδειγμα: Ο τρόπος με τον οποίον εσείς διαχειρίζεστε το θυμό σας επηρεάζει και τον τρόπο που διαχειρίζεται το παιδί σας το δικό του θυμό. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας ακούσει να φωνάζετε στη μητέρα σας επειδή σας εκνεύρισε ή στον σύντροφό σας τότε κι εκείνο θα φωνάξει στο αδελφάκι του επειδή του πήρε το παιχνίδι του.
Πότε να αναζητήσετε βοήθεια
Αν έχετε εφαρμόσει διάφορες μεθόδους και χειρισμούς αλλά το πείσμα και ο θυμός εξακολουθούν να εκφράζονται με την ίδια ένταση, αναζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού. Μπορεί η συγκεκριμένη συμπεριφορά να δηλώνει κάτι βαθύτερο, η οποία με την κατάλληλη ψυχολογική παρέμβαση θα αντιμετωπιστεί.
Eιρήνη Γιαννόπαπα Ψυχολόγος (M.Sc. in Special Education, Speech Therapy & Parent Counseling )/Διευθύντρια Κέντρου Ειδικών Θεραπειών » Ίσιδα» (Ηρ. Πολυτεχνείου 87, Πειραιάς/τηλ. 210 4535078/Facebook Page)
