Της Μαριέττας Βαρβέρη
Δικηγόρου Αθηνών, LL.M.
marietta.varveri@gmail.com
Ο γάμος συνεχίζει να αποτελεί θεμελιώδη κοινωνικό θεσμό και το συνηθέστερο τρόπο δημιουργίας οικογένειας. Τα διάφορα προβλήματα, ωστόσο, που μπορεί να ανακύψουν κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης, ενδέχεται να καθιστούν αναγκαία τη λύση αυτής με διαζύγιο.
Είναι μια κατάσταση σαφώς όχι ευχάριστη, ωστόσο αναπόφευκτη σε ορισμένες περιπτώσεις που είναι προφανές πως η συμβίωση δεν ωφελεί πλέον το ζευγάρι και/ή επηρεάζει αρνητικά την ανατροφή του ή των παιδιών του. Έτσι, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την «κοιτάξουμε στα μάτια» και να προχωρήσουμε στις απαιραίτητες διαδικασίες, αν χρειαστεί.
Η λύση του γάμου με διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί με αίτηση είτε ενός από τους συζύγους (διαδικασία κατ’ αντιδικία) είτε με κοινή αίτηση αυτών (συναινετικό διαζύγιο). Ο δεύτερος τρόπος είναι ο πλέον ενδεδειγμένος σε περίπτωση συμφωνίας των συζύγων τόσο ως προς τη λύση του γάμου όσο και ως προς τους επί μέρους όρους αυτής, καθώς προσφέρει ταχύτητα, ευελιξία και περιορίζει τις έριδες, ενώ το κόστος αυτού είναι επίσης σημαντικά χαμηλότερο.
Η διαδικασία του συναινετικού διαζυγίου προβλέπεται στο άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα, όπως ισχύει μετά την θέση σε ισχύ του ν. 4055/2012 ο οποίος μείωσε το χρόνο έκδοσης αυτού. Προϋπόθεση εφαρμογής του αρ. 1441 ΑΚ είναι ο γάμος, είτε θρησκευτικός είτε πολιτικός, να έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν την κατάρτιση της έγγραφης συμφωνίας λύσης αυτού.
Τα απαραίτητα βήματα για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου είναι τα εξής:
- Συγκέντρωση από τους συζύγους των απαραίτητων εγγράφων, ήτοι ληξιαρχικής πράξης γάμου τους, πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης, φωτοαντιγράφων των ταυτοτήτων τους και ληξιαρχική πράξη γέννησης τυχόν ανηλίκων τέκνων.
- Κατάρτιση ιδιωτικού συμφωνητικού λύσης του γαμου. Σύμφωνα με το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ισχύει από 1/1/2016 το σχετικό συμφωνητικό δεν είναι πλέον υποχρεωτικό να υπογράφεται και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους.
- Κατάρτιση συμφωνητικού που ρυθμίζει την επιμελεία, επικοινωνία και προαιρετικά τη διατροφή τυχόν ανήλικων τέκνων. Η εν λόγω έγγραφη συμφωνία επικυρώνεται με την εκδοθείσα δικαστική απόφαση του διαζυγίου, η οποία παράλληλα αποτελεί εκτελεστό τίτλο, μπορεί ωστόσο να μεταβληθεί αργότερα με αίτηση των συζύγων.
- Σύνταξη και κατάθεση αίτησης από τους πληρεξούσιους δικηγόρους της αίτησης διαζυγίου ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου. Αρμόδιο δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων ή, αν είναι κάτοικοι εξωτερικού, ακόμα και αν ο ένας από τους συζύγους είναι Έλληνας, ακόμα και αν δεν είχε κατοικία ή διαμονή στην Ελλάδα ή αν ήταν Έλληνας κατά την τέλεση του γάμου, απέβαλε όμως την ελληνική ιθαγένεια κατά την τέλεση του γάμου, οπότε αρμόδια είναι τα Δικαστήρια των Αθηνών. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι αυτή της εκουσίας δικαιοδοσίας.
- Συζήτηση της αίτησης. Η συζητηση της αίτησης διαζυγίου προσδιορίζεται να συζητηθεί συνήθως μετά από δύο-τρεις μήνες από την κατάθεση της αίτησης, αναλόγως του φόρτου υποθέσεων του εκάστοτε Δικαστηρίου. Οι διάδικοι κατά την συζήτηση μπορούν να παρασταθούν μετά των πληρεξουσίων δικηγόρων τους ή να εκπροσωπηθούν από τους τελευταίους εφόσον έχει συνταχθεί μέσα στον τελευταίο μήνα από τη συζήτηση ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο για το σκοπό αυτό.
- Έκδοση δικαστικής απόφασης. Η δικαστική απόφαση κυρήσσει τη λύση του γάμου. Όταν αυτή καταστεί αμετάκλητη, δηλαδή δεν μπορεί πλέον να προσβληθεί με ένδικα μέσα, παράγει όλες τις έννομες συνέπειες. Πρακτικά οι αιτούντες ή οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους, εφόσον έχουν εξουσιοδοτηθεί προς αυτό με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, προβαίνουν σε παραίτηση από τα ένδικα μέσα, ώστε να μη χρειαστεί να παρέλθουν οι σχετικές προθεσμίες άσκησης αυτών για την τελεσιδικία της απόφασης.
- Ενημέρωση των αρμοδίων αρχών. Εφόσον ο γάμος είναι θρησκευτικός, εκδίδεται από τον αρμόδιο Εισαγγελέα εισαγγελική παραγγελία με την οποία παραγγέλεται η πνευματική λύση του γάμου. Η εισαγγελική παραγγελία προσκομίζεται στην Μητρόπολη που ανήκει ο Ιερός Ναός όπου τελέστηκε ο γάμος και εκδίδεται πιστοποητικό περί πνευματικής λύσης του γάμου (διαζευκτήριο). Εάν ο γάμος είναι πολιτικός, το βήμα αυτό παραλείπεται. Η απόφαση διαζυγίου και το πιστοποιητικό παραίτησης από τα ένδικα μέσα προσκομίζονται εντός μηνός (προκειμένου να μην επιβληθεί πρόστιμο) και στο αρμόδιο ληξιαρχείο του Δήμου όπου τηρείται η οικογενειακή μερίδα των πρώην συζύγων, προκειμένου να δηλωθεί και να καταχωριστεί η λύση του γάμου. Οι σύζυγοι οφείλουν να προσκομίσουν την απόφαση διαζυγίου και στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Σε όλα τα παραπάνω βήματα όπου απαιτείται εκπροσώπηση από δικηγόρο, οι σύζυγοι μπορούν να εκπροσωπηθούν από κοινού από έναν δικηγόρο.
