Η κουζίνα αυτής της θρακιώτικης πόλης είναι πραγματικά αστείρευτη. Κάθε γωνιά της και ένα άρωμα, κάθε στενό της και μία γεύση. Το βέβαιο είναι πως η φράση «όποιος πιει νερό από εδώ, πάντα ξαναγυρίζει» είναι πέρα για πέρα αληθινή…
Κείμενο, φωτογραφίες: Αφροδίτη Α. Καλομάρη
Τις όμορφες πόλεις που περνάς καλά, τις διαμορφώνουν όχι τόσο τα φυσικά τοπία της, αλλά κυρίως η ομορφιά των ανθρώπων της. Η Ξάνθη όμως είναι σίγουρα ευλογημένη επειδή τα διαθέτει και τα δύο και μάλιστα στον ύψιστο βαθμό. Θες γιατί συνδυάζει βουνό, ποτάμια, λίμνες και θάλασσα; Θες γιατί μπορείς να δοκιμάσεις κρέας, ψάρι και γλυκά σε τεράστια ποικιλία; Γιατί η απλότητα και η φιλοξενία των κατοίκων της σε κάνουν να πηγαίνεις απλός επισκέπτης και να γυρίζεις πίσω έχοντας φίλους που θέλεις να ξαναμοιραστείς ένα τσιπουράκι μαζί τους στην πλατεία; Γιατί η καλή παρέα δε ξεχωρίζει τον έξω καρδιά Ιρχάν και τον πλακατζή Χακάν, από την Δέσποινα, την Βίκυ και τον Νίκο; Γιατί – αλήθεια – υπάρχει περιοχή που πίνεις τον καφέ σου μες στην πόλη και λέγεται «Παραλία», αλλά δεν βλέπει θάλασσα;
Στην Ξάνθη ο χρόνος, το θρήσκευμα και το χρήμα είναι υποκειμενικά…
Και όλα αυτά μαζί -με την βαθιά δύναμη της πολιτισμικότητας που τη διακρίνει- αποτυπώνονται σε ένα πρωτοφανές «κουζινικό φαινόμενο»: Στη γαστρονομία που συνδυάζει τις παραδόσεις, την προσφυγιά και τα προϊόντα τουλάχιστον πέντε διαφορετικών κατευθύνσεων: Από τη Μικρασία και τον Πόντο, έως την Κρήτη, την Κωνσταντινούπολη και την Τουρκία, έως την Αρμενία…
Τι να δοκιμάσεις
Η Ξάνθη, αναμφισβήτητα, είναι η πόλη του καφέ και του γλυκού. Ο παλαιότερος είναι ο μερακλίδικος ελληνικός καφές του Νεστορίδη με παράδοση από το 1932. Μάλιστα, όσοι επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, θα βρείτε και την επιγραφή του πρώτου μαγαζιού που έστησε- με τα λιγοστά τότε μέσα- ο παππούς Γιάννης. Πλέον, το καφεκοπτείο λειτουργεί από την τρίτη γενιά Νεστορίδη, τον εγγονό Γιάννη και τον αδερφό του Απόστολο. Οι εποχές άλλαξαν, αλλά το χαρμάνι παραμένει το ίδιο: Αρωματικό και πλούσιο. Αναζητήστε και δοκιμάστε ένα φλιτζάνι στα σύγχρονα καφέ που τον σερβίρουν σιγοψημένο στην χόβολη. Διαφορετικά, ακολουθείστε την μυρωδιά των φρεσκοκομμένων κόκκων του, που καβουρδίζονται καθημερινά στο μαγαζί επί της οδού Καπνεργατών στον αριθμό 11.
Λίγο παρακάτω, στην πλατεία απ΄όπου δεσπόζει το ρολόι, ξεκινά η οδός Κομοτηνής και η προέκτασή της είναι η Παναγή Τσαλδάρη. Στα δεξιά σας θα συναντήσετε το μαγαζί του Καραχασάν με τον καλύτερο καβουρμά και σουτζούκι που έχετε δοκιμάσει. Φτιαγμένα και τα δύο με ντόπιο μοσχαρίσιο κρέας, ελαφριά και όχι πολύ πικάντικα. Πρώτα δοκιμάζετε (θα σας κεράσουν οπωσδήποτε οι κούκλες κοπέλες του μαγαζιού) και μετά ψωνίζετε.
Γλυκά εις την 6ην
Η ποικιλία των γλυκών,που η πόλη της Ξάνθης μπορεί να σε τρατάρει,είναι μεγάλη. Οι σοκολατένιες καριόκες και τα βραχάκια του Παπαπαρασκευά είναι μία από αυτές. Λειτουργεί από το 1926 και ήταν το μοναδικό ζαχαροπλαστείο τότε που έφτιαχνε γλυκά με σοκολάτα. Μάλιστα, η σοκολάτα που χρησιμοποιείται ετοιμάζεται αποκλειστικά και μόνον για αυτούς με μυστική συνταγή. Θα βρείτε και ατομικό σαραγλί (έξτρα γίγας) τυλιγμένο στο κλασικό χαρτάκι, αλλά και πολλά άλλα κεράσματα.
Καθιερωμένο και νόστιμο και το σουτζούκ λουκούμ του Χακάν στη Γλυκιά Γωνιά, σε πολλές και διαφορετικές εκδοχές για κάθε γούστο. Κλασικό με νισεστέ, με μούστο, με αμύγδαλο φιλέ, με ινδοκάρυδο, με τριαντάφυλλο – γνωστό και ως ραχάτ λουκούμ, με φιστίκι Αιγίνης και τόσα άλλα. Ευκαιρίας δοθείσης δοκιμάστε και τα σούπερ αφράτα στραγάλια του (κλασικό, τσιφτέ το διπλοφουρνιστό, πιπεράτο). Μοναδικά σε όλο τον νομό.
Για σιροπιαστά, το Βυζάντιο και το Νέα Ελλάς έχουν τεράστια ποικιλία με ό,τι βάλει ο νους σας.Για χαλβά και υποβρύχιο όλο άρωμα, τότε δοκιμάστε οπωσδήποτε του Τασελαρίδη. Από το 1920 κρατά η συνταγή τους, ενώ είναι ονομαστά και εξάγονται ακόμη και στη Γερμανία.
Που να φας εντός πόλης
Οι επιλογές είναι πολλές, με πολλά γραφικά ταβερνάκια σε όμορφες αυλές εντός της πόλης, αλλά και πολλές εκτός από αυτήν. Στην «Παλιά πόλη» μπορείς να δοκιμάσεις το καλύτερο χουκιάρ μπεργκεντί. Ο πουρές της μελιτζάνας έχει υπέροχη γεύση και δεν αφήνει την «καψίλα» της, ενώ το κρέας λιώνει στο στόμα. Και τα σουτζουκάκια όμως με σάλτσα είναι πολύ νόστιμα και αρωματικά.
Για τα πιο νόστιμα και οικονομικά σουτζουκάκια επισκεφθείτε το «Στέκι». Οι ψησταριές του δεν σταματούν όλη μέρα να ψήνουν. Είναι ζουμερά και στα προσφέρουν σε μερίδα που χορταίνουν δύο μαζί με πατάτες, μια πρέζα μπούκοβο και μια πρέζα ενός μείγματος αλατιού και κόκκινου πιπεριού (δοκίμασέ το αν σου αρέσουν τα καυτερά).
Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την γνωστή «Κληματαριά», την οποία έχουν επισκεφθεί από βασιλείς έως πρόεδροι της Δημοκρατίας και πρωθυπουργοί, ακριβώς δίπλα στην πλατεία στο Ρολόι. Παραδοσιακή, θρακιώτικη κουζίνα και τσιγεροσαρμάς κόλαση με την υπογραφή μιας από της πιο αγαπητές φυσιογνωμίες της Ξάνθης, του κυρ Μάριου.
Που να φας εκτός πόλης
Μόλις 8 χλμ. από την Ξάνθη, βρίσκεται το Πίλημα τόσο σαν περιοχή, όσο και σαν ταβέρνα. Έχει τα καλύτερα κεμπάπ σε όλο το νομό! Τα σερβίρει σε σπαθιά μαζί με μπόλικες φρέσκιες τηγανιτές πατάτες. Στα Άβδηρα, το «Χωριό», ειδικεύεται στα ψαρικά. Χειροποίητος γαύρος μαρινάτος – εξαιρετικός μεζές για τσίπουρο – τσιπούρα παντρεμένη με μπόλικο μαϊντανό και ό,τι φρέσκο ψαράκι μικρό πιαστεί εκείνη την ημέρα στο τηγάνι.
Info:
Νεστορίδης: Καπνεργατών 11, τηλ. 25410 22396
Καραχασάν: Π. Τσαλδάρη 58, τηλ. 25410 75250, www.karahasan.gr
Παπαπαρασκευάς: 28ης Οκτωβρίου 186, τηλ. 25410 22677
Τασελαρίδης: Π. Τσαλδάρη 36, τηλ. 25410 22453
Γλυκιά Γωνιά: 28ης Οκτωβρίου 31, τηλ. 25410 27581
Bυζάντιο: Πλατεία Γαβριήλ Λαδά (πρώην Αντίκα), Παλιά πόλη, τηλ. 25410 28820
Παλαιά Πόλις: Χασιρτζόγλου 7, Παλιά πόλη τηλ. 25410 68685, www.palaiapolis.net
Το Στέκι: Π. Τσαλδάρη 76 Α΄, τηλ. 25410 29997
Κληματαριά: Κεντρική Πλατεία Ρολόι, τηλ. 25410 22408, www.klimataria1952.gr
Το Πίλημα: Περιοχή Πίλημα, τηλ. 25410 24242
Το Χωριό: Πλατεία Αβδήρων, τηλ. 25410 51010
