Η 7η Ιουλίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια (ή Διεθνής) Ημέρα Σοκολάτας. Η καθιέρωση της ημερομηνίας, τέθηκε το 2015, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 465 χρόνων από τότε που η σοκολάτα εισήχθη στην Ευρώπη.
Η αγαπημένη σε όλους σοκολάτα, φτιάχνεται από τους καρπούς του κακαόδεντρου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Αζτέκοι το αποκαλούσαν «τροφή των Θεών» αφού με την υπέροχη γεύση του και τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, αποτελούσε ήδη προϊόν πολυτελείας.
Όταν με την αποικιοκρατία οι Ευρωπαίοι άρχισαν να ανακαλύπτουν την ‘μαγεία’ του κακάο και της σοκολάτας, άρχισαν να τα εξελίσσουν δημιουργώντας τις στερεές μπάρες σοκολάτας που απολαμβάνουμε σήμερα καθώς και άλλες εκδοχές της όπως η σοκολάτα γάλακτος κ.ά.
Σήμερα, το κακάο απειλείται από την κλιματική αλλαγή και φαίνεται πως σε μερικές μόλις δεκαετίες η αγαπημένη μας σοκολάτα θα είναι «είδος υπό εξαφάνιση». Ακόμη, μία διαφορετική συζήτηση περί ηθικής κατανάλωσης προκύπτει όταν μαθαίνει κανείς πόση εκμετάλλευση εργαζομένων υφίσταται στις κακαοφυτείες, με τους εργάτες (με πολλούς από εκείνους να είναι ανήλικοι) να ζουν στα όρια της σκλαβιάς.
Πάμε να μάθουμε για το «ταξίδι» της σοκολάτας στους αιώνες
Το «ρόφημα των Θεών» ‘choclatl’ έχει τεράστια αξία για τους αυτόχθονες λαούς
Είμαστε περί τα 600 μ.Χ., εποχή κατά την οποία τα πρώτα μεταναστευτικά ρεύματα της φυλής των Μάγια, μεταβαίνουν από τη σημερινή Γουατεμάλα, στη Χερσόνησο Γιουκατάν (το σημερινό Μεξικό). Εκείνοι, μετέφεραν στην νέα τους πατρίδα, εκτός των άλλων συνηθειών τους, και την καλλιέργεια του κακαόδενδρου, από το οποίο παράγεται η γνωστή σοκολάτα.
Μιλάμε βέβαια για μια εποχή, κατά την οποία η σοκολάτα ήταν διαδεδομένη με τη μορφή ενός ροφήματος, το choclatl, όπως το αποκαλούσαν οι Αζτέκοι, και όχι με τη σημερινή στερεή της μορφή. Το choclatl παρασκευαζόταν με τη τριβή των κόκκων κακάο ώσπου να γίνει σκόνη, στην οποίο προσέθεταν διάφορα άλλα μπαχαρικά και έπιναν το ρόφημα ζεστό.
Τετρακόσια χρόνια μετά, γύρω στο 1000 μ.Χ, οι κόκκοι του κακάο αποκτούν τόσο μεγάλη αξία, που χρησιμοποιούνται πλέον αντί νομίσματος, εξυπηρετώντας τις διάφορες εμπορικές συναλλαγές. Δέκα κόκκοι κακάο ισοδυναμούσαν με την αξία ενός κουνελιού και με 100 κόκκους, μπορούσε κάποιον να αγοράσει έναν σκλάβο! Το 1200, η φορολογία των λαών που ήταν υποτελείς στους Αζτέκους πληρωνόταν σε κόκκους κακάο.
Οι Ευρωπαίοι μαθαίνουν την σοκολάτα και εθίζονται στην γεύση της
Το 1519, o Ισπανός αποικιοκράτης και υποδουλωτής του πολιτισμού των Αζτέκων, Hernán Cortés, θα εκτιμήσει την εμπορική αξία του κακάο. Αφού μετατρέψει τους Αζτέκους σε σκλάβους του Στέμματος της Καστίλης, θα δημιουργήσει στην περιοχή τις πρώτες φυτείες κακαόδενδρων, στο όνομα των βασιλιάδων της Ισπανίας.
Μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα, το απολαυστικό ρόφημα κατακτά τη Βασιλική Αυλή της Ισπανίας και των ευγενών της Ισπανικής αριστοκρατίας, προσφέροντας απολαυστική ικανοποίηση στους ουρανίσκους των αριστοκρατικών τάξεων.
Ταυτόχρονα, το 1606, ο Φλωρεντιανός Αντόνιο Καρλέτι επισκέπτεται τη Γουατεμάλα, προκειμένου να καταγράψει όλη τη διαδικασία, από τη σπορά μέχρι το σερβίρισμα του ροφήματος. Έτσι, στην Τοσκάνη, το ρόφημα αρχίζει να αλλάζει σταδιακά την παραδοσιακή του γεύση, που εμπλουτίζεται με την προσθήκη αρώματος γιασεμιού, βανίλιας και κανέλας, καθώς και ξύσματος από φλούδες κίτρου και λεμονιού.
Στη Γαλλία, το σοκολατένιο ρόφημα εξαπλώνεται με τις προσμίξεις βασιλικών γάμων. Ο Λουδοβίκος ΙΓ’ της Γαλλίας παντρεύεται την πριγκίπισσα της Ισπανίας, Άννα την Αυστριακή. Η Ισπανίδα πριγκίπισσα, ως δώρο γάμου, του χαρίζει σοκολάτα συσκευασμένη σε ένα περίτεχνα διακοσμημένο σκάκι.
Η σοκολάτα προσαρμόζεται στα Δυτικά γούστα
Έτσι, η γεύση αρχίζει να εξαπλώνεται παντού, δημιουργώντας κυριολεκτικά μια σοκολατομανία, που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου καταστήματος πώλησης σοκολάτας στη Μ. Βρετανία, το 1657, ενώ για πρώτη φορά σοκολάτα σε στερεά μορφή, παρασκεύασε το παραδοσιακό μαγαζί του Λονδίνου Ο Μύλος του Καφέ, το 1674, που παρουσίασε σοκολατένια ραβδάκια “αλά ισπανικά” και ένα γλύκισμα σοκολάτας σε συμπαγή μορφή.
Το 1693, απελευθερώνεται επίσημα το εμπόριο του κακάο και δημιουργείται μεγάλη ζήτηση, αποτελώντας ταυτόχρονα χρυσή ευκαιρία πλουτισμού για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που έσπευσαν να δημιουργήσουν αποικίες, σε μέρη όπου ευδοκιμούσαν κακαόδενδρα και ζαχαροκάλαμα.
Κατά τον 18ο αιώνα, η μαύρη σοκολάτα αρχίζει να χάνει την “σκληρή” της γεύση και να προσαρμόζεται στο εκλεπτυσμένο γούστο των Ευρωπαίων. Την τάση αυτή ακολούθησαν αντίστοιχα σκεύη, κυρίως φλιτζάνια για το σερβίρισμα του ροφήματος, που αρχικά εισάγονταν από την Ασία και γενικότερα, την Ανατολή. Αργότερα, οι διάσημες γαλλικές πορσελάνες Limoges κατασκεύασαν ολόκληρες σειρές, ειδικά για το σερβίρισμα της σοκολάτας.
Η Βιομηχανική Επανάσταση, στα μέσα του 18ου αιώνα, έχει επίδραση και στην πορεία της σοκολάτας, καθώς η χρήση των μηχανών δημιουργεί τη δυνατότητα φθηνής και μεγάλης παραγωγής. Το 1870, εμφανίζεται η πρώτη σοκολατοβιομηχανία στη Γαλλία και το 1828, ο χημικός Βαν Χούτεν (Van Houten) εφευρίσκει την πρώτη πρέσα διαχωρισμού του κακάο από το βούτυρο κακάο, με συνέπεια την παραγωγή ενός προϊόντος περισσότερο σταθερού και οικονομικού.
Το 1875, ο Ελβετός Ντανιέλ Πέτερ ενσωματώνει στη σοκολάτα αφυδατωμένο γάλα και παράγεται η πρώτη σοκολάτα γάλακτος. Η μετέπειτα συνεργασία του με τον Νεστλέ θα αποτελέσει τον πρόγονο της σοκολατοβιομηχανίας Nestle, βάζοντας έκτοτε την Ελβετία μεταξύ των μεγαλύτερων ονομάτων της σοκολάτας, παγκοσμίως και κάνοντας τη σοκολάτα ένα προϊόν φθηνό, που μπορεί να το απολαμβάνει ο καθένας.
Τα οφέλη της σοκολάτας για τον άνθρωπο
Η σοκολάτα περιέχει ένα σύνολο αντιοξειδωτικών, που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται από το μεταβολισμό του λίπους. Η κατανάλωσή της με μέτρο, συνεπάγεται μια σειρά από θετικά αποτελέσματα στο ανθρώπινο σώμα, κυρίως γύρω από τη βελτίωση της καρδιο – αγγειακής υγείας. Έχει αποδειχθεί, ότι η σοκολάτα μειώνει την αρτηριακή πίεση, ενώ βοηθά εξίσου στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Έχει επίσης συνδεθεί με την απελευθέρωση των ενδορφινών, γεγονός που εξηγεί γιατί είναι συνδεδεμένη με την ανύψωση της διάθεσης. Η σοκολάτα συχνά αναμιγνύεται με άλλα τρόφιμα, που ενισχύουν τη γεύση και μπορούν να βελτιώσουν την υγεία, όπως μέντα, πορτοκάλι, φιστίκια, αμύγδαλα, καρύδες κ.α.
Το εμπόριο του κακάο «απειλεί» την σοκολάτα
Το 2013, η Greenpeace επεσήμανε σε καμπάνια της, ότι “ο αγαπημένος μας… εθισμός κινδυνεύει να γίνει άλλο ένα θύμα των κλιματικών αλλαγών” με την υπόδειξη, ότι πρέπει να δοθεί έμφαση και προσοχή στη διάσωση της παραγωγής σοκολάτας με βιώσιμο τρόπο και υπό όρους ορθής εμπορίας του προϊόντος.
Επίσης, γίνονται μεγάλες προσπάθειες να γίνει ηθικότερο το εμπόριο και η καλλιέργεια του κακάο καθώς υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση των εργατών στις φυτείες, οι οποίοι εργάζονται σχεδόν υπό καθεστώς σκλαβιάς.
Διαβάστε ακόμη: Η Tony’s Chocolonely δεν συγκαταλέγεται πια στις ‘slave-free’ επιχειρήσεις
