Οι σειρήνες του πολέμου ηχούν σήμερα ακατάπαυστα, αλλά ευτυχώς δεν είναι για λόγους πολέμου αλλά για την άσκηση «Παρμενίων». Με αφορμή αυτό λοιπόν, αναρωτήθηκα… που θα έπρεπε να τρέξουμε να κρυφτούμε σε περίπτωση πολέμου; Ποια είναι τα καταφύγιά μας και πού βρίσκονται;

Η περιγραφή των καταφυγίων στην Αθήνα και τη γύρω περιοχή αποτελεί μια ανεπίσημη απεικόνιση των χώρων που ενδεχομένως λειτουργούσαν ως πολεμικά καταφύγια. Σε διάφορες περιοχές της πόλης και των προαστίων υπήρχαν τέτοια καταφύγια, κάποια από τα οποία ξεχωρίζουν λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών τους.

Καταφύγιο της Καστέλας

Ένα από αυτά είναι το καταφύγιο της Καστέλας, το οποίο κατασκευάστηκε στην εποχή του Μεταξά και έχει μια ιδιαίτερη διάταξη. Είναι διώροφο, με το ισόγειο και το υπόγειο να λειτουργούν ταυτόχρονα. Το καταφύγιο αυτό καλύπτει μικρή επιφάνεια, αλλά διαθέτει υδραυλικές εγκαταστάσεις και ρεύμα, αν και αυτές είναι σε κακή κατάσταση σήμερα.

Στον λόφο του Προφήτη Ηλία

Στον λόφο του Προφήτη Ηλία βρίσκεται ένα μικρό αντιαεροπορικό καταφύγιο, το οποίο κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλο που είναι μικρό σε διαστάσεις, χρησιμοποιήθηκε για αντιαεροπορικούς σκοπούς. Το καταφύγιο δεν διατηρεί πλέον τις αρχικές εγκαταστάσεις του.

Στην οδό Κοραή 4

Στην οδό Κοραή 4 βρίσκονται τα υπόγεια καταφύγια της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα οποία κατασκευάστηκαν με τη συνεργασία των μηχανικών Ε. Κριεζή και Α. Μεταξά. Πρόκειται για σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια με μεταλλικές πόρτες και εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των δύο ορόφων.

Στον Λυκαβηττό

Στον Λυκαβηττό υπάρχει ένα πολεμικό καταφύγιο που είχε τηλεφωνικό κέντρο της εποχής του. Κατασκευάστηκε πριν από τον πόλεμο του 1940 και χρησιμοποιήθηκε και από τους Γερμανούς κατά τον πόλεμο.

Το καταφύγιο του Αρδηττού

Το καταφύγιο του Αρδηττού προστάτευε τους πολίτες από τις αεροπορικές επιθέσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως βασιλικό καταφύγιο και ενδεχομένως αιτία αυτού, υπήρξε η εσφαλμένη πεποίθηση ότι επικοινωνούσε υπογείως με τα βασιλικά ανάκτορα.

Πιπίνου και Επτανήσων στην Κυψέλη

Στην πολυκατοικία των οδών Πιπίνου και Επτανήσων στην Κυψέλη υπάρχει ένα ευρύχωρο υπόγειο καταφύγιο που μπορεί να φιλοξενήσει 63 άτομα. Αποτελείται από μια κεντρική αίθουσα, δύο τουαλέτες, μία κουζίνα, ένα πλυσταριό και δύο μικρότερους βοηθητικούς χώρους.

Στη Βούλα

Στη Βούλα, στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ, υπάρχει ένα καταφύγιο σε πολύ καλή κατάσταση. Διαθέτει διπλή είσοδο και έξοδο προς τους υπόγειους θαλάμους, οκτώ δωμάτια και τουλάχιστον δύο φωλιές για πολυβόλα. Οι τοίχοι του είναι κατασκευασμένοι από λιθοδομή και η οροφή του είναι αψιδωτή από σκυρόδεμα. Υπάρχουν επίσης παλιές εγκαταστάσεις φωτισμού και ύδρευσης, αν και αυτές βρίσκονται σε αφανισμένη κατάσταση. Στην ίδια ευρύτερη περιοχή, στα όρια της Γλυφάδας, υπάρχει ένα ακόμη καταφύγιο από την εποχή του 1940, παρόλο που είναι εγκαταλειμμένο και αφρόντιστο.

Καταφύγιο του λόφου “Οχυρού” στη Ραφήνα

Τέλος, υπάρχει το υπόγειο καταφύγιο του λόφου “Οχυρού” στη Ραφήνα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Παρόλο που κατασκευάστηκε την περίοδο του πολέμου το 1941, οι στοές και οι αίθουσες του διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση σήμερα.