Τις προάλλες είδαμε την συνταρακτική ταινία ‘Sound of Metal‘ του Darius Marder, λίγο μετά την ανακοίνωση ότι θα είναι υποψήφια, μεταξύ άλλων, για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (διαβάστε όλες τις υποψηφιότητες εδώ). Πρόκειται για μία ταινία που πραγματεύεται κυριολεκτικά και μεταφορικά την αντιμετώπιση συμβάντων που μας αλλάζουν ολοκληρωτικά την ζωή, όπως είναι αυτό της αναπηρίας.
Η υποψηφιότητα της είναι δίκαιη, καθώς πρόκειται για μία ταινία καλογυρισμένη, ενδιαφέρουσα, με δυνατές ερμηνείες (ο πρωταγωνιστής Riz Ahmed είναι υποψήφιος για Όσκαρ Α’ Αντρικού Ρόλου και ο Paul Raci για Όσκαρ Β’ Αντρικού Ρόλου), ηχηρά μηνύματα και μία όλο νόημα σκηνοθετική ματιά στην ανάγκη μας να κρατιόμαστε απεγνωσμένα από το παρελθόν. Πόσο δύσκολο μας είναι, τελικά, να αποδεχτούμε τις νέες συνθήκες και να προχωρήσουμε την ζωή μας; Η νέα παραγωγή του Amazon Prime μας κάνει να αναλογιστούμε αυτό ακριβώς.
Υπόθεση της ταινίας: «Η ζωή ενός επαγγελματία ντράμερ αλλάζει ολοκληρωτικά όταν αρχίζει να χάνει την ακοή του».
Προειδοποίηση: ακολουθούν spoilers της ταινίας, καθώς θα συζητήσουμε το συμβολικό επίπεδο γύρω από πολύ συγκεκριμένες σκηνές της ταινίας. Εάν δεν την έχετε δει, φυλάξτε το κείμενο αυτό στους σελιδοδείκτες σας και επανέλθετε αργότερα. Εναλλακτικά, συνεχίζετε με δική σας ευθύνη.
Οι συγκρουόμενοι στόχοι του ‘Sound of Metal’: αποδοχή των νέων συνθηκών ή επαναφορά του παρελθόντος με κάθε κόστος;
Η ταινία δεν είναι μόνο τα γεγονότα που συμβαίνουν σε αυτήν. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι ένας συμβολισμός των μεγάλων αλλαγών που έρχονται στην ζωή μας και πως τις αποδεχόμαστε. Πολλές φορές, όπως ο πρωταγωνιστής, Ruben Stone, πηγαίνουμε “κόντρα στο ρεύμα” ώστε να επαναφέρουμε την ζωή μας εκεί που ήταν πριν την αλλαγή αυτή. Κάποιες φορές όμως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε την νέα πραγματικότητα και να αφήσουμε το ρεύμα να μας παρασύρει. Διότι, και εμείς, όπως ο Ruben, ίσως διοχετεύσουμε όλη μας την ενέργεια στο να επαναφέρουμε τα παλιά μας δεδομένα. Η ζωή όμως, προχωράει ακόμη και εάν εμείς μείνουμε στάσιμοι, όπως είπε ο Joy από το ράντζο κωφών (τον ενσαρκώνει ο Paul Raci). Ακόμη και εάν νομίζουμε πως ξανά βρήκαμε την ζωή που εχάσαμε, τα δεδομένα είναι πλέον διαφορετικά. Η ακοή του Ρούμπεν χάθηκε για πάντα, μόνο αντικαταστάθηκε από τον τεχνητό, “ψηφιακό” ήχο του εμφυτεύματος.
Για την Λου, την σύντροφο και μόνο στήριγμα του Ρούμεν (παίζεται από την ηθοποιό Olivia Cooke), η κώφωσή του ήταν το γεγονός που την έκανε να προχωρήσει κεφάλαιο στην ζωή της, ακόμη και χωρίς να το θέλει. Καταλαβαίνει, ότι η κοινή της ζωή με τον Ρούμπεν ήταν μια φάση, όπως χαρακτηριστικά την περιγράφει όταν ξανά συναντιούνται ως “our gypsy life“. Για εκείνον όμως, δεν ήταν τίποτα από όλα αυτά μια φάση, ήταν η ζωή του. Γι’ αυτό και κάνει τα πάντα για να την επαναφέρει. Μας δίνει πολλά στοιχεία η σκηνή που ο Ρούμπεν μιλάει με τον πατέρα της Λου. Καταλάβουμε ότι η ζωή που έκαναν, για τον Ρούμπεν ήταν η μόνη του πραγματικότητα, καθώς από μικρός ζούσε περιπλανώμενος μόνο με την μητέρα του. Αντιθέτως, η Λου βρέθηκε σε αυτήν την “φάση” καθώς αυτοκτόνησε η μητέρα της. Ο ένας βρέθηκε στην ζωή του άλλου για να σωθούν από τον εθισμό τους.
Όταν η Λου επανήλθε στην πραγματικότητα, επέστρεψε στον πλούσιο πατέρα της και την αστική τους ζωή στην Γαλλία, σε αντίθεση με τον Ρούμπεν, για τον οποίον δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική. Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι οι επιλογές και του πρωταγωνιστή και οι δικές μας, μπορούν κάποιες φορές να φαντάζουν οι ιδανικές, όμως να μην είναι. Ταυτόχρονα, απορρίπτουμε επιλογές που φαντάζουν καλύτερες για εμάς, όπως η κοινότητα κωφών στο Μιζούρι, εκεί που ο Ρούμπεν βρήκε μία νέα οικογένεια. «Έχεις αρχίσει και γίνεσαι σημαντικός για την κοινότητά μου» του λέει ο Τζόι.
Fun Fact: O Riz Ahmed έγινε, με την υποψηφιότητά του για το Sound of Metal, ο πρώτος μουσουλμάνος που διεκδικεί το Χρυσό Αγαλματίδιο
Όταν όμως πάρουμε μια σημαντική απόφαση, μπορεί να αποβεί μη αναστρέψιμη. Όπως ήταν για τον πρωταγωνιστή μας, όταν του ζητήθηκε να φύγει οριστικά από το ράντζο, καθώς δεν αποτελούσε πια μέρος της κοινότητας τους. Την «πρόδωσε» θεωρώντας την αναπηρία του κάτι που τον σταματάει από το ναεπιστρέψει στην παλιά του ζωή, κάτι από το οποίο πρέπει να απαλλαχθεί. Ως αποτέλεσμα, αυτό που έλαβε ο Ρούμπεν ήταν μια τεχνητή λύση, κάτι που νόμιζε ότι θα επαναφέρει την παλιά του ζωή, η νέα του κακή ακοή. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: όσο και να προσπαθούμε, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δημιουργήσουμε μια ψευδαίσθηση που άπλα θυμίζει όσα χάσαμε.
Η ζωή συνεχίζεται χωρίς να μας περιμένει να αποδεχτούμε τις αλλαγές της
Για την Λου η αλλαγή αυτή φαίνεται και στην εξωτερική της εμφάνιση. Επιστρέφει στην Γαλλία, αλλάζει τα ιδιαίτερα της μαλλιά και φρύδια και υιοθετεί μια πιο συμβατική εμφάνιση, που συμβολίζει την απόρριψη αυτής της “φάσης” που ήταν η ζωή της με τον Ρούμπεν. Γι αυτό και όταν εκείνος στην Γαλλία της λέει ότι ανυπομονεί να γυρίσουν στην παλιά τους ζωή εκείνη διστάζει. Εκείνος, το καταλαβαίνει. Γι αυτό και την καθησυχάζει, λέγοντας της πως είναι “οκ” χωρίς να ονοματίζει τι είναι αυτό που είναι “οκ”. Εκεί, εμείς καταλαβαίνουμε ότι έρχεται ο αποχαιρετισμός τους, ο οποίος συμβολίζει την συνειδητοποίηση του Ρούμπεν ότι η ζωή αλλάζει και κάποια πράγματα δεν επιστρέφουν.
Οι αμφιβολίες του Ρούμπεν για την νέα του ζωή, το αντικατάστατο μιας παλαιότερης εποχής που τόσο νοσταλγεί, φαίνονται στην τελευταία σκηνή της ταινίας, όπου αφουγκράζεται τον κόσμο γύρω του, ενώ έχουν αποχαιρετιστεί με την κοπέλα του. Χωρίς να έχει κάπου να πάει, κάπου να ανήκει, καταλαβαίνει ακριβώς αυτό. Το εκφράζει χωρίς να πει ούτε μια λέξη, το εκφράζει με μια του μόνο κίνηση: βγάζει τα ακουστικά για τα οποία τόσο πολέμησε, και αποδέχεται ότι είναι πλέον κομμάτι αυτού του κόσμου με διαφορετικό, πλέον, τρόπο. Αποδέχεται, καταλαβαίνει την κώφωσή του.
Εκεί, διακρίνουμε και ένα από τα ωραία μηνύματα της ταινίας, που έχουν να κάνουν με την απεικόνιση της αναπηρίας. Γίνεται ηχηρό ότι η αναπηρία είναι κάτι που μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί της και δεν αποτελεί «αρρώστια» την οποία πρέπει να γιατρευτούμε. Η δήλωση αυτή γίνεται έντονη συμβολικά στο τέλος της ταινίας, όπου είναι αμφιλεγόμενο εάν ο πρωταγωνιστής θεωρεί ότι έκανε το σωστό με το να κάνει την επέμβαση.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία ταινία που σίγουρα αξίζει να δει κανείς. Διαφέρει πολύ από όσα έχουμε δει και πραγματεύεται κοινωνικά ζητήματα με διακριτικό και αριστοτεχνικό τρόπο χωρίς να σταματάει να είναι ενδιαφέρουσα σε επίπεδο πλοκής. Θα κερδίσει κάποιο αγαλματίδιο; Θα το μάθουμε στις 25 Απριλίου 2021.
