Σιωπηλή Βία: Όταν ο εκφοβισμός δεν έχει φωνή

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας και του Εκφοβισμού, που γιορτάζεται σήμερα, μας υπενθυμίζει ότι η κακοποίηση δεν είναι πάντα ορατή. Αν και έχουμε μάθει να αναγνωρίζουμε τις κλασικές μορφές εκφοβισμού – σωματική, λεκτική ή διαδικτυακή – υπάρχει μια πιο ύπουλη μορφή που συχνά περνά απαρατήρητη: η σιωπηλή βία.

Η δύναμη της κοινωνικής απομόνωσης

Έχεις ακούσει ποτέ για τον κοινωνικό εκφοβισμό; Πρόκειται για μια μορφή κακοποίησης που δεν αφήνει σημάδια, αλλά μπορεί να τραυματίσει βαθιά την ψυχολογία ενός ατόμου. Συμβαίνει όταν ένα άτομο απομονώνεται συστηματικά από την ομάδα του, του αρνούνται την προσοχή, το αποκλείουν από δραστηριότητες και το κάνουν να νιώθει αόρατο.

Αντίθετα με την άμεση επιθετικότητα, η κοινωνική απομόνωση λειτουργεί ως ψυχολογικό όπλο, κάνοντας το θύμα να αμφισβητεί την αξία του. Σύμφωνα με έρευνες, η απομόνωση μπορεί να προκαλέσει τις ίδιες εγκεφαλικές αντιδράσεις με τον σωματικό πόνο, καθώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται την κοινωνική απόρριψη με παρόμοιο τρόπο όπως έναν τραυματισμό.

Όταν ο εκφοβισμός συμβαίνει σιωπηλά

Οι παθητικές μορφές εκφοβισμού είναι ακόμα πιο δύσκολο να εντοπιστούν. Για παράδειγμα:

• “Ghosting” στο σχολείο και στη δουλειά: Όταν ένα άτομο αγνοείται συστηματικά από την ομάδα του.
• Σιωπηλή τιμωρία: Όταν κάποιος δέχεται εσκεμμένα αδιαφορία για να τον κάνουν να νιώσει ενοχές.
• Ψευδής φιλικότητα: Όταν ένα άτομο δέχεται προσποιητή ευγένεια, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκεται εκτός κοινωνικού κύκλου.

Αυτές οι μορφές είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθούν, καθώς δεν αφήνουν «χειροπιαστά» στοιχεία. Ωστόσο, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι σοβαρές, οδηγώντας σε άγχος, κατάθλιψη και κοινωνική φοβία.

Η επιστήμη μίλησε: Γιατί πληγώνει τόσο πολύ;

Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι η κοινωνική απόρριψη ενεργοποιεί τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με τον σωματικό πόνο. Με άλλα λόγια, το να σε αγνοούν πονάει πραγματικά! Ένα χαρακτηριστικό πείραμα του UCLA έδειξε ότι οι άνθρωποι που βιώνουν αποκλεισμό εμφανίζουν αυξημένη δραστηριότητα στην πρόσθια έλικα του προσαγωγίου – την περιοχή που σχετίζεται με τη σωματική δυσφορία.

Μάλιστα, ορισμένοι ερευνητές προτείνουν ότι τα παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη, μπορεί να μειώσουν τον συναισθηματικό πόνο από την κοινωνική απόρριψη, καθώς στοχεύουν τις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Η σιωπηλή βία είναι δύσκολο να εντοπιστεί, αλλά δεν είναι ανίκητη. Αν παρατηρήσεις κάποιον που μοιάζει να έχει «εξαφανιστεί» κοινωνικά, κάνε το πρώτο βήμα:
✔ Δείξε ενσυναίσθηση – Ένα απλό «Πώς είσαι;» μπορεί να αλλάξει πολλά.
✔ Δημιούργησε γέφυρες – Πρόσφερε χώρο σε συζητήσεις και δραστηριότητες.
✔ Μίλησε ανοιχτά – Η σιωπηλή βία δεν πρέπει να μένει κρυφή.

Η αλλαγή ξεκινά από εμάς. Ας κάνουμε τη σιωπή να ακουστεί.

Μάρθα Κατσαρού

Γεια σου φίλη! Είμαι η Μάρθα Κατσαρού με τάση να εκφράζομαι μέσα από τη μαγεία της γραφής. Το ακαδημαϊκό μου ταξίδι με πήγε από τον κόσμο της Διοίκησης Επιχειρήσεων στη Σχολή Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, όπου απέκτησα το μεταπτυχιακό μου στη Δημοσιογραφία. Από τα πρώτα μου χρόνια, ανακάλυψα ότι η αληθινή μου φωνή αντηχεί πιο εύγλωττα στον γραπτό λόγο παρά στον προφορικό. Γι’ αυτό και από τους αριθμούς βρέθηκα να «μπλέκομαι» με τα γράμματα, για να επικεντρωθώ στο πάθος μου για το lifestyle. Μόδα, ομορφιά, διακόσμηση ήταν τα θέματα που πάντα με γοήτευαν ως αναγνώστρια. Πλέον, οπλισμένη με όρεξη, ταξιδεύω με τις δικές μου ιδέες και σκέψεις που μοιράζομαι μαζί σου. Θα γίνεις συνταξιδιώτης μου;